کلاس کاری جرثقیل سقفی به نسبت مستقیم با مدت تایم کار جرثقیل و تعداد استارت و راه اندازی در حرکت های جرثقیل (حرکت طولی، عرضی و حرکت بالابری) می‌باشد که منتهی به جابجایی به صورت کامل قطعه تولیدی و مرحله های مربوط به آن می باشد.

 دراصل، کلاس کاری مشخص می‌کند که علاوه بر مشخصه های عمومی جرثقیل مثال تناژ، ارتفاع، طول پل و دهانه جرثقیل عامل های دیگری نیز در تعیین انواع جرثقیل تاثیرگذار است. برای روشن شدن موضوع به مثال های زیر توجه بکنید:

کارخانه های تولیدی فولاد (ذوب آهن، فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و…) را در نظر بگیرید. این کارخانجات نیاز به جرثقیل هایی دارند که حجم بسیار زیادی از مواد را در سه شیفت کاری و به طریق استمرار جابجا کنند.

از طرفی نیروگاهی را متصور شید که به ندرت نیاز به جرثقیل و یا جابجایی ماده و تجهیزات پیدا می‌کند. قطعا جرثقیلی که برای این دو کارخانه در نظر گرفته می‌شوند باید از لحاظ ساختاری گوناگون باشند. این دگرگونی ها را می‌توان با کلاس کاری مشخص بکنیم. در ادامه با مفهوم دسته کاری بیشتر آشنا خواهیم شد.

در طراحی و ساخت جرثقیل، به صورت مستمر ظرفیت جرثقیل متناسب با سنگین ­ترین تجهیزات خط تولید که مسلما از قطعه های محصول تولیدی سنگین تر می‌باشد، در نظر گرفته می­شود. حال نسبت به قطعه تولیدی به سنگین ترین تجهیزات تولید شده عددی می­شود که این عدد را یک ED برحسب % تعریف می کنند. این پارامتر نشان می‌دهد که جرثقیل در چند درصد مواقع از بیش ترین ظرفیت خود استفاده لازمه را می‌کند.

فرمول محاسبه دسته کاری جرثقیل

مسلما باید توجه کنیم که خطوط تولیدی در گاهی اوقات فاقد تجهیزات تولیدی بصورت هوشمند سازی است، مانند تولید کنندگان ماشین آلات، تولید کنندگان جرثقیل­های سقفی، بازویی، ستونی و تولید کنندگان اسکلت فلزی … که در این نوع خطوط به طور قطعی بعضی از تجهیزات از قطعه واحد تشکیل دهنده کل ماشین سنگین تر می­باشد.

شروع کار جرثقیل از دیگر عوامل تاثیر گذار در انتخاب کلاس کاری جرثقیل است. این گزینه نشان می‌دهد که جرثقیل فارغ از تعداد بارهایی که جابجا کرده است، به صورت میانگین در یک محدوده زمانی مشخص (روز یا ساعت) چند بار استارت زده شده و در چه مدتی زمانی مشغول به کار بوده است (Max Start/h). به عبارت دیگر هر چه سوئیچ زنی در یک محدوده زمانی معین بیشتر اتفاق بیفتد، کلاس کاری جرثقیل نیز افزایش پیدا می‌کند.

برای انتخاب دسته کاری فرمول ها و روابط گوناگون وجود دارد. برای این کار استانداردهای ثابتی در سطح ملیتی و بین المللی تعریف شده است تا انتخاب دسته کاری را به راحتی فراهم کرد. از با ارزشترین استانداردهای بین المللی می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

• استاندارد FEM جرثقیل
• استاندارد ISO جرثقیل
• استاندارد ASME جرثقیل
• استاندارد CMAA جرثقیل
• جدول دسته کاری جرثقیل

در این مقاله تلاش می‌کنیم تا به صورت کامل استانداردهای FEM وISO را بررسی کنیم و هچنین در پایان جدول معادل سازی دو استاندارد به تفکیک کیفی میزان بار گذاشته شده است.

• کلاس کاری A با خدمات کم کار و نادر

FEM: 1 BM

ISO: M 3

استفاده آن در نیروگاه ها، اتاق های توربین، موتورخانه ها، ایستگاه های ترانسفورماتور، تأسیسات شد و یا هر نوع همسان دیگر، که نیاز به حرکت دقیق و آهسته دارد که باعث می‌شود زمان بیکاری جرثقیل افزایش یابد .

• کلاس کاری B با خدمات سبک کار

FEM: 1 AM

ISO: M 4

استفاده آن در جرثقیل هایی است که امکان دارد جهت عملیات اسمبل سبک استفاده ‌شود. مانند انبارداری سبک، کارگاه های تعمیرات، کارگاه های خدماتی، خدمات این نوع جرثقیل شامل باربرداری سبک با سرعت پایین می باشد که به طور میانگین 2 تا 5 بار در هر ساعت جا به جا می‌کند.

• کلاس کاری C با خدمات متوسط کار

FEM: 2 M

ISO: M 5

استفاده آن در جرثقیل های است که در خط تولید، آسیاب، معادن و … که به صورت میانگین با 50 % بار نامی خود 5 تا 10 مرحله در یک ساعت به صورت متوسط 5 متر یا 50 % ظرفیت نامی خود کار می‌کند.

• کلاس کاریD با خدمات سنگین کار

FEM: 3 M

ISO: M 6

استفاده آن در جرثقیل های است که در صنعت های ریخته گری، کارخانجات، ماشین آلات سنگین، انبارهای فولاد و خطوط تولید پرکار استفاده می‌شود. این گونه خدمات جرثقیل دارای بارهای ثابت و نزدیک به 50 % از ظرفیت نامی در سرعت های بالا 10 الی 20 مرحله در یک ساعت و به صورت متوسط 5 متر با 65% ظرفیت نامی می‌باشد.

• کلاس کاریE با خدمات پرکاربرد

FEM: 4 M

ISO: M 7

استفاده آن در جرثقیل هایی است که با قطعات جانبی مانند پاتیل در کارخانجات ریخته گری و مذاب، گرپ ها در کارخانجات سیمان و معادن، انواع چنگک مخصوص حمل آهن قراضه در کارخانجات بازیافت انواع مگنت ها و گیره ها در انبارها و خط تولید محصولات فولادی می‌باشد. این گونه خدمات 100 % بار نامی و 20 مرحله در یک ساعت با سرعت بالا می‌باشد.

• کلاس کاریF با خدمات مستمر شدید 

FEM : 5 M

ISO : M 8

این گونه جرثقیل ها به صورت کاملا سفارشی طراحی و ساخته می‌شوند که مسئولیت جابجایی به صورت مستمر با بارهای با ظرفیت و سرعت بالا در شرایط خدمات زیاد قرار دارند. نکته بسیار مهم و حساسی که در طراحی این گونه جرثقیل ها لحاظ می‌شود، امکان اطمینان به اجزاء و دسترسی راحت و سهولت در تعمیر و نگهداری آنها می‌باشد. عمدتا در کارخانجات تولید ورق، میلگرد و نورد فولاد استفاده می‌شود.

چگونه کلاس کاری جرثقیل را به دست آوریم؟

ما در این مقاله میخواهیم با کمک یک فرمول ساده و جدول زیر بتوانیم به آسانی کلاس کاری جرثقیل خود را به دست آوریم. برای این کار تنها الزامی است که اطلاعاتی در مورد متوسط زمان کار جرثقیل در طول روز داشته باشیم. این اطلاعات دارای طول مسیر جرثقیل (برحسب متر)، تعداد استارت جرثقیل، طول زمان کار روزانه (برحسب دقیقه) و سرعت جرثقیل (برحسب متر بر دقیقه) است که با فرمول زیر محاسبه می‌شود.

فرمول محاسبه کلاس کاری جرثقیل

عدد به دست آمده از فرمول بالا و میزان سنگینی بار در جدول زیر نشان دهنده کلاس کاری جرثقیل در دو استاندارد FEM و ISO به صورت کامل توضیح داده است.

استاندارد و کلاس کاری جرثقیل سقفی بر پایه چه عواملی تعیین می‌شود؟

برای تعیین‌کردن کلاس کاری جرثقیل سقفی و همچنین خرید بهتر و ارزان قیمت‌ این گونه جرثقیل نیاز است که کلاس کاری آن‌ ها را مشخص کنیم. کلاس کاری جرثقیل‌های سقفی به ما نشان می‌دهد که بر اساس هدف و نوع کاری که با این جرثقیل‌های سقفی انجام می‌شود، کدام یک از این کلاس ها برای جرثقیل ما مناسب می‌باشد و می‌تواند در بهتر شدن کار به ما کمک‌ کند. بهتر است بدانید انتخاب کلاس ‌پایین‌تر یا بالاتر جرثقیل‌های سقفی از آن کلاسی که برای جرثقیل مورد نیاز خود انتخاب کرده‌ایم، کاری غیراقتصادی است و نمی‌تواند از نظر اقتصادی برای ما مناسب باشد.

به این علت که خرید کلاس کاری جرثقیل با قیمت پایین‌تر باعث ایجاد هزینه کمتر خرید می‌شود ولی باعث بالارفتن هزینه تعمیر و تعویض دستگاها می‌شود؛ همچنین انتخاب کلاس ‌بالاتر جرثقیل سقفی هزینه‌های بعدی را کاهش خواهد داد؛ اما هزینه‌ای که برای خرید جرثقیل پرداخت می‌شود بالاتر خواهد رفت. استانداردهای متنوع ای برای کلاس‌ها کاری وجود دارد که می‌توان به iso و fem اشاره کرد که در ادامه این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.

کلاس کاری جرثقیل سقفی چگونه مشخص می‌گردد؟

برای نشان دادن کلاس کاری جرثقیل سقفی باید به دو حالت توجه کرد. اول از همه به نوع زمان این دسته های گوناگون جرثقیل دقت لازمه را باید کرد؛ به دلیل اینکه نشان دهنده کیفیت و کارکرد و همچنین تعداد دفعاتی است که با جرثقیل کار شده است. مانند کارکردن در یک‌زمان یا یک روز مشخص که به عبارتی به آن operating time group نیز گفته می‌شود.

دوم اینکه باید به کاربری جرثقیل و همچنین استفاده کردن از این نوع دستگاه در کاربری‌های گوناگون دقت لازمه را داشت و آن را مورد بررسی کرد که در اصطلاح انگلیسی به آن load time group گفته می‌شود. با مشخص‌ شدن این نوع کلاس کاری چندین اصطلاح در این نوع دستگاه وجود دارد که می‌تواند برای شناخت هر چه بیشتر کلاس کاری یک جرثقیل سقفی کمک بسزایی کرد. برای مثال می‌توان گفت به تجهیزاتی از این دستگاه که بیشتر تحت بار قرار می‌گیرند و معمولاً تحت نظارت بارهای سبک هستند اصطلاحا lite گفته می‌شود.

علاوه بر این ابزارالاتی در دستگاه‌های جرثقیل سقفی وجود دارد که گاهی تحت بار نامی قرار می‌گیرد و به‌صورت کلی تحت بار سبک هستند که به آن‌ها در اصطلاح انگلیسی به آن medium گفته می‌شود. ابزارهایی نیز وجود دارند که به تعداد دفعات کمتری تحت بار نامی هستند و در بارهای سبک‌تر جرثقیل قرار می‌گیرند و در اصطلاح انگلیسی به آن‌ heavy گفته می‌شود و ابزارهایی که تنها تحت بار نامی قرار گرفته‌اند very heavy شناخته می‌شود.

چه پارامترهایی در تعیین کلاس کاری جرثقیل سقفی تاثیر گذار است؟

برای نشان دادن کلاس کاری جرثقیل سقفی، دو عامل که به آن اشاره خواهیم کرد، بسیار اهمیت دارد میباشد و در اصطلاح علمی به آن‌ها start/h و ed% می‌گویند. همان‌طور که گفته شد ed نشان می‌دهنده، زمان فعالیت مفید این نوع دستگاه‌ها است که با افزایش یافتن کلاس کاری یک جرثقیل کارکرد موتور نیز برای حمل بار وسایل سنگین‌تر بهبود می‌یابد.

Start نیز نمایان کننده تعداد ساعت‌ها و زمان‌هایی می‌باشد که این دستگاه روشن شده است و با زیاد شدن کلاس کاری جرثقیل‌های سقفی این تعداد استارت‌ها نیز افزایش خواهند یافت. برای اینکه کلاس کاری جرثقیل‌های سقفی را بهتر متوجه شوید، باید بدانید که با افزایش یافتن یک کلاس کاری که به‌اندازه بیست و پنج درصد از کلاس قبلی بالاتر است.

چند گونه طبقه‌ بندی برای تعیین کلاس جرثقیل سقفی وجود دارد؟

برای نشان دادن کلاس کاری جرثقیل سقفی شش گونه دسته بندی وجود دارد که با شناسایی این گونه دسته بندی می‌توانید نوع کلاس کاری و کیفیت آن را مشخص کنید. برای مثال می‌توانیم به جرثقیل دسته بندی A اشاره کرد.

گونه کلاس کاری آن شامل خدماتی و تجهیزاتی می‌باشد که برای جابه‌جایی این گونه تجهیزات نیازمند به زمان بیشتر و سرعت کمتری و دقیق‌تر است. معمولاً این نوع جرثقیل‌های سقفی در نیروگاه‌ها، خدماتی که به‌صورت عمومی ارائه می‌شود و همچنین در توربین‌ها، موتوخانه‌ها، تاسیسات سد و انواع ایستگاه های ترانسفورماتور قابل ‌استفاده است.

• جرثقیل سقفی نوع B

این جرثقیل از گونه خدماتی می‌باشد که سرویس‌هایی را برای راه‌اندازی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد و با سرعت پایین باشد. در هر ساعت برای این گونه جرثقیل‌ها امکان دارد که هیچ باری در طول روز جا به جا نکند و یا هر دو یا پنج ساعت این جرثقیل باری برای حمل داشته باشد.

بیشتر مواقع جرثقیل‌های کلاس B برای مغازه‌های تعمیراتی، مونتاژ کاری‌ها و کارگاه‌های خدماتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع خدمات جرثقیل دارای بار برداری سبک با سرعت پایین به صورت میانگین ۲ تا ۵ بار در هر ساعت و ۱۰ فوت در هر بار است.

• جرثقیل سقفی نوع C

این گونه جرثقیل‌ها به طوری طراحی و ساخته شده‌اند که برای جابه جایی بار نسبتا سنگین مناسب است و خدمات موردنیاز برای تجهیزات به طور متوسط می‌باشد. با استفاده از این جرثقیل‌ها نمی‌توان برای بارگیری‌هایی که پنجاه‌ درصد از ظرفیت موجود بالاتر هستند.

این جرثقیل‌ها به صورت معمول در ریخته‌گری‌ها، کارخانه‌ها، انبارهای فولادی، خط های تولید، آسیاب‌ها، معادن و غیره می‌توان ‌استفاده کرد. این گونه جرثقیل سقفی به صورت میانگین با ۵۰ % بار نامی خود ۵ تا ۱۰ دفعه در یک ساعت به صورت میانگین ۱۵ فوت یا ۵۰ % ظرفیت نامی خود کارمی‌کند.

• جرثقیل سقفی نوع D

در این گونه جرثقیل‌ها نیز می‌توان تا پنجاه ‌درصد از ظرفیت آن استفاده کرد. سرعت بالای این گونه جرثقیل‌های سقفی نیز بسیار حائز اهمیت است. این گونه جرثقیل‌ها بیشترین استفاده را در کارخانه‌های فولادی، ریخته‌گری‌ها، کارخانجات، ماشین آلات سنگین، خط های تولید پرکار و همچنین انبارهای فولادی استفاده می‌شوند.

• جرثقیل سقفی نوع E

استفاده این گونه در جرثقیل‌هایی می‌باشد که با تجهیزات جانبی مثل پاتیل در کارخانجات ریخته‌گری و مذاب، انواع چنگک مخصوص حمل آهن قراضه، گرپ ها در کارخانجات سیمان و معادن، کارخانجات بازیافت انواع گیره‌ها و مگنت‌ها در خط های تولید و انبارها محصولات فولادی است. این نوع خدمات ۱۰۰ % بار نامی و ۲۰ دفعه در ۱ ساعت با سرعت بالا هستند.

سخن پایانی درباره کلاس کاری جرثقیل سقفی

کلاس کاری جرثقیل سقفی بسیار حائز اهمیت است؛ اگر در هنگام خرید جرثقیل، کلاس ‌پایین‌تری را تهیه کنیم پیشرفت و سرعت کار پایین می‌آید و همچنین هزینه‌های تعمیر در مدت زمان کوتاه افزایش می‌یابد؛ از این رو با خرید کلاس کاری بالای جرثقیل سقفی اگرچه پیشرفت زیادی در هنگام انجام کار صورت می‌گیرد؛ اما هزینه خرید این نوع دستگاه باکلاس کاری بالا بسیار پرهزینه است. جهت کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان پایا کنترل تماس بگیرید.